SULAK ALAN NEDİR, NEDEN ÖNEMLİDİR?

Sulak alan tanımı çok çeşitli alanları içine alır; bataklıklar, turbalıklar, taşkın düzlükleri, nehirler, göller, tuzlalar, mangrovlar, deniz çayırı yatakları, mercanlar, gelgit anında altı metreden derin olmayan deniz kıyısı alanları doğal sulak alanların yanı sıra, atık su arıtım gölcükleri ve rezervuarlar gibi insan yapımı alanlar da sulak alandır.

Sulak alanlar, dünya yüzeyinin yaklaşık %6’sını kaplar. Dünyadaki tüm canlı türlerinin %40’ını ve tüm hayvan türlerinin %12’sini barındırırlar. Sulak alanların taşkın kontrolü, yeraltı sularının beslenmesi, fırtınalardan koruma, besin depolama, iklim değişikliğinin kontrolü, su arıtımı, gıda kaynağı olma, turizm faaliyet alanı sağlama gibi birçok işlevi vardır.


Ada Sulak Alanları Projemiz

Adalarda bulunan sulak alanların varlığı adadaki doğal hayat için olduğu kadar, sınırlı tatlı su erişimine sahip ada sakinleri, için de kritik önemdedir.

Bu çerçevede, adalardaki sulak alanlarda tam ve bilimsel temelli bir envanter çalışması gerçekleştirilmesi ve bu alanların etkin ve uzun süreli korunması için tedbirlerin belirlenmesi ve gerekli durumlarda restore edilmesi büyük önem taşımaktadır.

2017 yılında ülkemiz adalarında yer alan sulak alanların envanterini oluşturmak üzere bir çalışma başlattık. Balıkesir, Çanakkale, İzmir ve Muğla’ya bağlı 24 adada bulunan 70 adet sulak alanın  yapısını, bu alanları çevreleyen habitatları, yaygın biyolojik çeşitliliği ve alanların bütünlüğüne yönelik tehditleri belirleyerek envanterini çıkardık. Bu sulak alanların işlevleri ve sundukları ekosistem hizmetlerine yönelik değerlendirmeler yaptık. Ülkemiz ada sulak alanları üzerindeki tehditleri saptadık, buna göre:

• Üzerinde yerleşim olan adalarda yapılaşma baskısı mevcut ve her geçen gün artıyor.
• Turizm faaliyetlerinin yoğun olduğu adalarda ve üzerinde yerleşim olmayan ancak yat turizmi, günübirlik tekne turları gibi faaliyetlerin gerçekleştiği adalarda sulak alanlar insan etkisine maruz kalabiliyor;
• Küresel iklim değişikliğinin etkileri, Akdeniz Havzası’nda kuraklığın artmasına yol açıyor. İklim değişikliği kuraklığın yanı sıra, deniz seviyelerinde artışa yol açacağı için kıyı sulak alanları için de tehdit oluşturuyor. Ada sulak alanlarının çoğu kıyılarda yer alıyor ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı hassas konumda.

Türkiye’nin Ada Sulak Alanları Projesi Tamamlandı

Balıkesir, Çanakkale, İzmir ve Muğla illeri sınırları içinde bulunan 24 adadaki 70 adet sulak alanın habitat yapısı, biyolojik çeşitliliği ve alanların bütünlüğüne yönelik tehditler belirlenmiş ve ada sulak alanları envanter çalışması tamamlanarak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Ulusal Sulak Alan Envanteri ve Yönetim Bilgi Sistemi’ne entegre edildi. Projenin ikinci etabında,  Gökçeada Lagünü, WWF-Türkiye’nin aktif rolü ile 2019 yılında Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan ilan edildi . WWF-Türkiye, bu süreçte (2020), Sulak Alan için hazırlanan yönetim planında yöre halkı ve biyolojik çeşitlilik ile ilgili faaliyetlerin belirlenmesini üstlenmişti. Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğü ile birlikte yürütülen araştırma kapsamında, lagün ve çevresindeki su kaynaklarının fiziko-kimyasal yapısı ve halk sağlığı üzerindeki riskler belirlendi.  Bundan sonraki süreçte, lagün ve çevresindeki biyoçeşitliği ve yöre halkının sağlığını gözeten uygulamaların hayata geçirilmesi için çalışmalara başlanacak. WWF-Türkiye, yerel paydaşlarla birlikte Gökçeada Lagünü’nün korunması amacıyla planlanan tedbirlerin hayata geçirilmesine destek vermeye devam edecek.

WWF-Türkiye Ada Sulak Alanları veri tabanına ulaşmak için tıklayınız.
Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Ulusal Sulak Alan Envanteri ve Yönetim Bilgi Sistemi’ne ulaşmak için tıklayınız.